Ontwerp Masterplan voor Antwerpse Scheldekaaien

de aanlegplaats voor de cruiseschepen aan de Antwerpse scheldekaai

De heraanleg van de Scheldekaaien, over zo’n 6 km,  kan gezien worden in drie onderdelen die belangrijke elementen vormen: de waterkering moet worden verhoogd met ongeveer 90 cm wat conform met het geactualiseerd Sigmaplan. Waterwegen en Zeekanaal NV verhoogt de waterkering tot op 2,25m boven de blauwe steen of 9,25 m TAW (Tweede Algemene waterpassing is de referentiehoogte waartegenover hoogtemetingen in België worden uitgedrukt van bv. dijken en waterpeilen). Verhoging is nodig want de stormvloed van januari 1976 bewees dat de kaaimuur niet hoog genoeg was en het was toen dat de huidige waterkeringsmuur werd opgetrokken.

Deze nieuwe ingreep moet het centrum van de havenstad ook in de toekomst beschermen tegen overstromingen vanuit de Schelde. Daarnaast dient een renovatie van de historische kaaimuur zich aan. Deze eerder technische ingrepen betekenden bovendien een opportuniteit om de volledige kaaienstrook om te vormen tot een kwaliteitsvolle publieke ruimte. Want sinds de haven meer noordwaarts trok en de Scheldekaaien achterliet, is hun uitzicht niet wat het geweest is. ’t Is er net een reusachtig parkeerterrein!

Nabij het zuiderterras is een ruime parkeerplaats voor bussen.

Een tweede en derde element is het inrichten van de publieke ruimte waar de stad Antwerpen zelf de betrokken partij is. De kaaien vormen in zekere zin wel wat verloren ruimte en men wil er een aantrekkelijk stukje van de stad van maken. Bij de opmaak van het masterplan werd voortdurend gestreefd om de waterkering optimaal te integreren in een kwalitatief ruimtelijk concept. Dijklichamen, mobiele waterkeringen en zelfs gebouwen als vaste waterkering zullen creatief worden gecombineerd, zonder dat een barrière ontstaat tussen de stad en de stroom. In het plan wordt bovendien een ruimtelijke samenhang tussen de verschillende deelgebieden geambieerd zonder hun eigenheid en de link met het achterliggende stadsdeel in het gedrang te brengen.

Het project werd dus reeds 5 jaar geleden opgestart met de ondertekening van een intentieovereenkomst tussen Vlaanderen en de stad. De laatste die jaar werd echt aan een ‘masterplan’ gewerkt. Het is nu wel geen sneltreinvaart maar het loopt toch naar een definitief beeld. In Arenbergschouwburg werd dat masterplan aan de Antwerpenaars voorgelegd als definitief voorstel van de ontwerpers. Alles gaat nu naar het beleid voor de goedkeuring en het nemen van een aantal beslissingen zodat tot een uitvoering kan worden overgegaan.

veiligheid en schoonheid

Vlaams Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits: "Ik hecht er veel belang aan dat we aantrekkelijke bouwwerken afleveren maar de veiligheid en de bescherming van de inwoners van de stad staan natuurlijk voorop."

De waterkeringmuur moet 90 cm verhoogd worden. (2,25 metere boven de ‘blauwe steen’.

Het eerste deelproject zou voor Sin-Andries en ‘t Zuid zijn waar reeds wordt rond bekeken hoe het concreet kan aangepakt worden. De ontwerpers werken aan de opmaak van het voorontwerp voor de kaaistrook aan Sint-Andries en ’t Zuid. Deze strook loopt van de Sint-Jansvliet aan het Zuiderterras tot aan de Namenstraat ten zuiden van de Zuidersluis. De bewoners werden er bij betrokken en 448 geïnteresseerden namen deel aan 45 tafelgesprekken.
In de loop van de zomer zou dit voorontwerp klaar moeten zijn en wordt het teruggekoppeld naar de bewoners. Het definitieve ontwerp zou dan begin 2011 op tafel moeten liggen. De planting hiervoor spreekt van half 2012 om te beginnen.
Het project rond de Antwerpse kaaien vroeg en vraagt veel voorbereiding omdat het erg belangrijk was de veiligheid te garanderen langs de Schelde. Werk aan stabiliteitsberekeningen en het technisch onderzoek daar rond dat heel belangrijk is. Het vergt dan ook wat tijd om tot een goed onderbouwd ontwerp te komen.

Hoe de nieuwe kaaien zullen worden ingevuld moet nog worden vastgelegd via participatiemomenten rekening houdend wat de bevolking echt wenst in die bepaalde zone. Dat ligt nog allemaal niet vast maar via die participatiemomenten zal men wel weten hoe bepaalde functies in het gebied worden ingevuld.

Deze poort wordt nu gesloten bij springtij.

Voor de Antwerpenaar is ook het publiek domein belangrijk en hij wordt graag betrokken bij hoe zijn stad verder evolueert. Niet uit het oog verliezen dat het aanleggen van de grote cruiseschepen, ook aan die kaai gebeurt. Voor de stad een gegeven dat zorgt voor een grote internationale uitstraling. Maar ook zeeschepen kunnen aanmeren aan de kaaien. En dat is vrij dicht bij de stadskern een vrij unieke situatie.
De functies, die nog niet vast liggen, zullen wel in het kader zijn van toerisme en de plaatselijke bevolking. De horeca zal daar zeker een onderdeel van vormen.
"Straks flaneren we van noord naar zuid over de kaaien" zo klinkt het al bij velen die achter het prachtig project staan.

Het concept van de Scheldekaaien moest er voor zorgen dat de Sinjoren het zicht op 'hun' Schelde niet kwijt speelden maar de vernieuwing van de kaaien moet toch vooral Antwerpen beschermen tegen wateroverlast. En hopelijk wordt de band met de stroom hechter en dus echt het imago van ‘Stad aan de Stroom’.(Rolf Duchamps)

De Scheldekaaien hebben ook overdekte gedeelten.

Wanneer er springtij is, wordt dat op dit bord geschreven (in de zwarte strookjes).

De Scheldekaaien vormen immens grote vlakten. Deze zullen worden ingevuld in een eerste project Sint-Andries.

De kade aan Sint-Andries gezien van op Linkeroever.

Ook het Steenplein hoort bij de kaaien.

Het is de bedoeling dat de nieuwe aanleg van de Scheldekaaien de band van de stad met de stroom zal aanhalen. Dan is het echt: ‘Stad aan de stroom’.