Dirk Weyler legt klemtonen rond Oosterweel en mobiliteit
REGIO. Dirk Weyler, een vooraanstaand woordvoerder en boegbeeld geweest van ‘Red de Voorkempen’, heeft een bijzondere kijk op het Oosterweelproject. Naar aanleiding van artikels in Waaskrant.be verzamelde hij zelf heel wat klemtonen. Volgens hem liggen er zeker geen oplossingen in het aanreiken van nieuwe autosnelwegen, maar in het 'vermenselijken' van de economie, gericht op het behoud van de laatste stukjes natuur in ons volgebouwd Vlaanderen. En zo kwam hij ook in het Sint-Annabos terecht. "De bevolking, de actiegroepen, politici en pers moeten stilaan eens beseffen dat open ruimte in de stad en de rand te schaars is om nog op te gebruiken voor ringwegen, Wappers en havenindustrie. Het ruimtelijk beleid van de afgelopen decennia was rampzalig: één extreem gemors met ruimte voor verspreide bewoning en voor massale verkavelingen, met stadsuittocht en stadsverval, lintbebouwing tot de nefaste opvulregel toe", aldus Weyler.
Hij wees er op dat er steeds maar verkeer en groei en vracht en transport is bijgekomen en dat wordt allemaal in dezelfde ruimte gepropt met nog een lus, een tunnel, een rotonde en nog een rijvak bij. Vooral het wegtransport en het wegverkeer kenden een ware explosie. Een dichtslibbing van de infrastructuur met steeds meer en steeds langere files zijn hiervan het gevolg. Ook het spanningsveld tussen bereikbaarheid, leefbaarheid, gezondheid en veiligheid neemt alsmaar toe.
Volgens Dirk blijkt steeds duidelijker dat de wegeninfrastructuur de grens van haar fysische capaciteit begint tegen te komen. "De ruimte is op en we botsen op enorme protestgolven", zei Dirk. Niet enkel de ruimte is op, maar ook het budget wordt schaars...dus 'bezin voor je begint'.
Uit bepaalde analyses die voortvloeiden uit een Kosten-Baten rekenschema bleek dat de tolscenario’s die zich richten op het optimaal gebruik van de bestaande capaciteit, systematisch veel beter presteren dan de scenario’s die de bouw van de Oosterweelbrug of -tunnel inhouden.
Bijna alle scenario’s die de bouw van nieuwe capaciteit bevatten hebben een negatief Baten- Kosten, ook het Meccano-alternatief.
Voor Dirk Weyler was de conclusie ontnuchterend: "Maak de Liefkenshoektunnel tolvrij en voer rekeningrijden in, eerst voor vrachtwagens, later voor personenverkeer." Een modal shift-beleid en rekeningrijden zijn er op gericht om de groei van het wegvervoer te beperken of zelfs te laten afnemen, ten voordele van de alternatieve modi, binnenvaart en spoor.
Een studie van de KU-Leuven uit 2008 berekende dat wanneer we de Duitse tarieven voor vrachtwagens in Vlaanderen zouden toepassen dit jaarlijks 414 miljoen euro zou opbrengen. Als men daarvan de verkeersbelasting en het eurovignet aftrekt blijft er nog ruim 250 miljoen euro over. Door afschaffing van die belasting dienen de Belgische vrachtwagens niet méér te betalen dan nu en draagt het doorgaand internationaal vrachtverkeer eindelijk ook haar steentje bij voor het gebruik van onze autostrades.
Volgens de Europese richtlijn i.v.m. km heffing dient dit geld besteed te worden aan maatregelen die de files kunnen oplossen of de fijn stof uitstoot en geluidsoverlast doen verminderen. De heffing in Duitsland gebeurt door een automatische (via een bankkaart) of een manuele heffing (aan tankstations). Men kan overwegen om te werken met modulaire tarieven. Deze zouden dan hoger zijn tijdens de spitsuren om vrachtverkeer op die tijdstippen te ontmoedigen en lager 's nachts. Er zal meer per spoor en over het water vervoerd worden.
Weyler drukt alles verder door: "Dit is dringend nodig want vrachtwagens zorgen voor extra slijtage en die zorgt dan weer voor wegenwerken. Wegenwerken veroorzaken file en economisch congestieverlies. Een goed beladen vrachtwagen geeft evenveel slijtage aan de weg als 200.000 personenauto’s! Maar als een vrachtwagen al op één as met 20% is overbeladen, dan geeft de vrachtwagen evenveel slijtage als 300.000 personenauto’s. Hierdoor slijt de weg veel sneller, waardoor er eerder wegwerkzaamheden nodig zullen zijn. Die kosten Vlaanderen jaarlijks 15,5 miljoen euro aan slijtage aan het wegdek. Er is hoop. Het Europees Parlement wil zo snel mogelijk een nieuwe tolheffing voor vrachtwagens invoeren, waardoor op termijn ook een deel van de kosten voor lawaai en milieuoverlast in rekening gebracht kunnen worden."
De actiegroepen die zich reeds decennia verzet hebben tegen de grote ring zijn, denk ik, niet allemaal akkoord met het Meccano-tracé! Het gaat volgens Dirk om het versnipperen van de open ruimte.
Door een gebrek aan een consequent open ruimtebeleid zijn van op het platteland grote open gebieden schaars geworden, worden natuur- en landbouwgebieden versnipperd, zijn verschillende waardevolle landschappen definitief verloren en verliest het platteland zijn eigenheid en karakter.
Positief is wel dat het Meccano-voorstel werkt met tunnels en rekening houdt met bovenstaande opmerkingen.
Negatief is dat hun voorgestelde cut and cover-oplossing verschillende natuurdomeinen en bossen zal vernietigen (vergelijkbaar met het St. Annabos, maar met grotere gevarieerde natuurwaarde).
Met het Meccano-alternatief krijgt de stadrand (zoals districten Ekeren, Merksem en Deurne - overdrukke Wommelgem-Wijnegem) het internationaal vrachtverkeer in zijn achtertuin en er zullen hier ook veel natuurwaarde en zuiverende bossen verdwijnen.
Rond het kappen van het sint-Annabos gaf Weyler ook mee dat we het zuiverend effect van bossen niet mogen onderschatten. Het bosarsenaal in Vlaanderen is er berooid aan toe. Op aandringen van Vlaams Volksvertegenwoordiger Bart Martens wil Vlaams leefmilieuminister Schauvliege nu eindelijk de middelen van het Boscompensatiefonds vrijmaken voor het realiseren van bossen door lokale besturen. Nu is het aan minister Muyters om meer gebieden als bosgebied te bestemmen. Vlaanderen ontbost 1,5 voetbalveld per jaar.
In 2009 heeft Vlaanderen maar liefst 291 hectare ontbost en is de creatie van nieuwe bossen blijven steken op 203 hectare. Een netto verlies van bijna 90 hectare. En dit terwijl het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) het uitdrukkelijk heeft over het belang van randstedelijke groengebieden.
Weyler: "Tevens mogen we het effect van de automobiliteit niet onderschatten op vlak van schadelijke emissies en fijn stof Al gaan wegen onder de grond, er zijn steeds in- en uitgangen met zeer hoge fijnstof-piekconcentraties. Het verkeer vervuilt door de uitstoot van stikstofdioxide (NO2), met astma, bronchitis en andere aandoeningen van de luchtwegen tot gevolg. Voor NO2 werd tot 339 microgram per m3 lucht gemeten, de Europese norm bedraagt 400, en dat was de jongste vijf jaar niet meer voorgekomen. Daar worden per jaar vele duizenden onnodig ziek van. Dergelijke aspecten worden door de initiatiefnemers van nieuwe wegenprojecten niet onderzocht, hoe bijzonder reëel ze ook mogen zijn, en inzake menselijk leed, en inzake maatschappelijke kost. Mijn boodschap is vooral, dat we naar een andere mobiliteit moeten gaan als we de stad en rand leefbaar willen houden."
Rekeningrijden zou een even goed resultaat geven in combinatie met een tolvrije Liefkenshoektunnel als je dit vergelijkt met eender welke dure ingreep. De beslissing om tunnels te bouwen, is duidelijk een politiek compromis. Op zich is daar niets mis mee. Dit is nog altijd een democratie waarin verschillende partijen samen moeten beslissen...maar er hangt helaas een prijskaartje aan vast.
De vraag is of deze investeringen zullen renderen? De kans is volgens Dirk Weyler, reëel dat door het toenemende verkeer in Vlaanderen de tunnels dichtslibben zodra ze open zijn.
"De Antwerpse en Vlaamse mobiliteit oplossen, vergt meer dan alleen maar infrastructuurwerken. Vlaanderen moet evolueren naar een systeem van intelligent rekeningrijden. Niet alleen om geld in het laatje te brengen, maar ook om de mentaliteit van de Vlaming te beïnvloeden. Maar aan rekeningrijden kan niet begonnen worden zonder dat aan het openbaar vervoer wordt gesleuteld. Dat betekent dat complexe organisaties zoals de NMBS beter moeten functioneren."
Voor Weyler waren de oorspronkelijke uitgangspunten kiezen voor eenvoudige ingrepen zoals het tolvrij maken van de Liefkenshoektunnel, rekeningrijden en een geboorde lightsingel Merksem-Wilrijk.Hij week er van af maar kan nu toch zeggen: "Gelukkig zijn het tunnels geworden en geen Wapper. Tunnels zijn beter voor de leefkwaliteit van heel de Antwerpse bevolking ipv de verstikkende brugoplossing." (Rolf Duchamps)