Automobilisten beoordelen, VAB geeft suggesties winteraanpak

ZWIJNDRECHT. VAB heeft reeds een zeer sprekende samenvatting gemaakt van de winterperiode die achter de rug is. Deze winter leverde reeds 27 sneeuwdagen op terwijl een gemiddelde winter er in totaal slechts 15 telt. Een goed moment, zo vond mobiliteitsclub VAB, om het nieuwe actieplan van de administratie Wegen en Verkeer en de aanpak ter zake door de gemeenten en steden te evalueren. Aan de internetenquête werkten 1661 automobilisten mee. De resultaten leren heel wat over hoe zij alle beleefden. Feit is alvast dat er een groot verschil is tussen verwachting en realiteit.

De berijdbaarheid van ons wegennet is in vergelijking met afgelopen winter status quo gebleven op de snel- en ringwegen, achteruit gegaan op de gewestwegen en sterk verslechterd op de lokale wegen.
Het nieuwe winteractieplan heeft de verwachting van de automobilist qua berijdbaarheid van snel- en ringwegen vrij goed ingevuld. Voor de gewestwegen werd de verwachting niet gehaald: deze ligt met 89% duidelijk hoger dan de gemeten realiteit van 60%. Zelfs met een beduidend lagere verwachting kunnen steden en gemeenten de verwachting niet realiseren in de realiteit: daar waar 45% berijdbaarheid werd verwacht, bleek dit in de praktijk slechts 18% te zijn.

Er is wel een verschil bvan streek tot streek. De analyse van de toestand van het wegennet tijdens de 27 sneeuwdagen leert dat vooral in de provincies Limburg en Vlaams-Brabant de wegen minder goed berijdbaar waren. Vooral de gewestwegen scoren beduidend slechter qua berijdbaarheid in vergelijking met de andere provincies. Deels zijn deze verschillen verklaarbaar door het verschil in hoeveelheid sneeuw die er viel.

In gemeenten en steden waren de wegen vaak niet berijdbaar. De verschillen tussen steden en gemeenten onderling zijn groot. In de provincies Limburg, Antwerpen en Vlaams-Brabant worden meer dan 8 op 10 automobilisten geconfronteerd met onberijdbare wegen. Bewoners van deze steden en gemeenten geven in de VAB - enquête aan dat de lokale wegen zeer moeilijk berijdbaar waren. Dat was onder meer het geval in Hasselt, Overpelt, Sint-Truiden, Kontich, Zoersel, Deurne, Schoten, Brasschaat, Schilde, Leuven, Heren,t Dilbeek en Tienen.

rijgedrag

Deze winter werden de weggebruikers tijdig geïnformeerd over het risico op gladde wegen. Dat deze informatie belangrijk is voor het merendeel van de automobilisten blijkt uit de cijfers: 7 op10 automobilisten die rijden zonder winterbanden voelen zich onveilig wanneer de wegen onberijdbaar zijn. Mannen die winterbanden gebruiken voelen zich beter gewapend tegen de risico’s van gladde wegen. Vrouwen voelen zich blijkbaar altijd onveilig bij onberijdbare wegen.
We passen ons verplaatsingsgedrag aan wanneer we gewaarschuwd worden voor gladde wegen.  Uit het VAB-onderzoek blijkt dat slechts 1 op 7 zijn verplaatsingsgedrag niet aanpaste.  De meest gekozen oplossingen waren: 5 op 10 past zijn vertrekmoment aan, 2 op 10 neemt een ander vervoermiddel en 1 op 10 blijft thuis.

Bij de beoordeling van het rijgedrag van andere automobilisten vindt men dat ze onvoldoende hun snelheid en tussenafstand aanpassen aan de risico’s. Of men al of niet met winterbanden rijdt, maakt een opmerkelijk verschil in de beoordeling van het rijgedrag van de andere automobilisten. Wie met winterbanden rijdt, vindt vaker dat anderen te traag rijden en oordeelt minder snel dat andere chauffeurs te snel rijden.
7 op 10 automobilisten vinden dat men te weinig afstand houdt van een voorligger bij winterse toestanden. Hier maakt het al of niet beschikken over winterbanden geen verschil.

Het rijgedrag van de truckers scoort opmerkelijk slecht op vlak van aangepaste snelheid. 8 op 10 automobilisten vinden dan vrachtwagens te snel rijden bij winterse omstandigheden.

strooien

Nog minder strooien zoals het prioritair strooiplan voorziet levert voor heel wat mensen problemen op, met of zonder winterbanden. 6 op 10 automobilisten zien het prioritair strooiplan dat zich beperkt tot de belangrijkste gewestwegen en de snel- en ringwegen niet zitten.
En hoe ging het met de factor tijdverlies in de sneeuwfiles? De verliestijden vallen tegen voor wie ver van het werk woont. Voor wie op minder dan  20 km. afstand van het werk woont, vallen de verliestijden globaal gezien mee: minder dan 15 minuten tijdverlies : 53%. Van 15 tot 30 minuten tijdverlies: 25%. Van 30 tot 60 minuten tijdverlies: 16% en 1 uur tijverlies: 6%
Voor wie verder van het werk woont, nam het tijdverlies toe. Zo verloren 6 op 10 automobilisten die verder dan 50 km van het werk wonen, meer dan 1 uur in de sneeuwfiles.

VAB zou VAB niet zijn moesten het geen oplossingen en suggesties aanreikt. VAB wil dat het strooien wordt geoptimaliseerd. Er moeten ook strooiplannen komen voor lokale overheden, die gecombineerd met een goed zoutbeheer en een betere communicatie met de weggebruiker, er moeten voor zorgen dat de discrepantie tussen verwachting en realiteit verkleint.

VAB gelooft dat het gebruik van strooizout efficiënter kan, door de inschakeling van een gladheidmeldsysteem. Dit moet er ondermeer voor zorgen dat onverwacht gladde weggedeelten (cfr. de talrijke ongevallen op E17 en E40 vanwege glad wegdek) worden voorkomen. Op dit moment telt Vlaanderen slechts 20 meetsites. In Nederland zijn er dat meer dan 200.
Dergelijk gladheidmeldsysteem registreert afwijkingen ten opzichte van de gemiddelde wegdektemperatuur van een traject. Op die manier kan men de zones bepalen die meer gevoelig zijn voor gladheid.

Om de beschikbare middelen efficiënt te kunnen inzetten is een duidelijke strategie nodig die vertaald wordt in een strooiplan. VAB stelt met genoegen vast dat het Vlaams Gewest zo’n nieuw strooiplan heeft uitgewerkt voor snelwegen en gewestwegen. Hoe ver lokale overheden daar mee staan is echter onduidelijk. Voor het opmaken van een strooiplan dient een winterclassificatie van het wegennet te worden opgesteld.
Een winterclassificatie van het wegennet mag zich niet beperken tot de klassieke onderverdeling van het wegennet met hoofdwegen en secundaire wegen. Bij de opstelling van een strooiplan dient ook rekening gehouden te worden met de verkeersintensiteit en het gladheidrisico. Ook wordt duidelijk vastgelegd de manier waarop en hoe snel de weg sneeuw- en ijsvrij wordt gemaakt.

Bij het strooien moet ook ‘grensoverschrijdend’ gewerkt worden, zoals in Nederland gebeurt. Gemeente-, provincie- of districtsgrenzen worden genegeerd indien noodzakelijk voor een efficiënte en functionele strooironde. Betere communicatie met de weggebruiker zodat de discrepantie tussen verwachting en realiteit verkleint.

Over het winteractieplan en wat inwoners ervan mogen verwachten, moet uitgebreid worden gecommuniceerd. In Zweden worden er bijvoorbeeld specifieke plannen uitgegeven waarop je kan terugvinden tot welke winterklasse de wegen behoren en hoe de winterdienst op dat traject wordt georganiseerd. Zo verneem je dat er al vanaf 1 centimeter sneeuw, sneeuwruimers worden ingezet om de weg binnen de twee uren schoon te maken. Op regionale wegen treedt men pas in actie vanaf 2 cm. sneeuw en wordt er binnen de vier uren geruimd. Of de winterdienst goed heeft gefunctioneerd, wordt jaarlijks geëvalueerd op basis van een uitgebreid tevredenheidsonderzoek.(Rolf Duchamps)