Op punt gezet: De restauratie van het gemeentehuis van Temse
Het gemeentehuis werd in dienst genomen in 1906 en werd opgetrokken in neo-vlaamse renaissancestijl naar ontwerp van Karel Nissens. Het gebouw werd geklasseerd en dan werd ook meteen de start gegeven om een dossier op te stellen omdat een restauratie zeer nodig was. Het paste meteen ook in de dorpsherwaardering waarrond Temse werkte. Nadat werd vernomen dat er subsidiëring mogelijk was werd honderd jaar na het bouwen van het gemeentehuis, het architectenbureau Vanhecke & Suls, onder leiding van dhr. Mark Vanhecke en projectarchitecten mevr. Rozemarijn Bormans en dhr. Bart Van Gas, aangesteld voor de restauratiewerken aan het geklasseerd gedeelte van het gemeentehuis.
Het betrof voornamelijk het herstellen van het dak en het renoveren van de gevel. In het interieur waren slechts beperkte ingrepen nodig. De werken waren gestart op 1 augustus 2006 en vervolledigd op 17 september 2008. Denys bouwonderneming was belast met de uitvoering van de restauratiewerken.
Het is een prachtig resultaat geworden en waar uiteraard heel wat bij kwam kijken. Waaskrant.be zette het verhaal in punt.
• Vooraleer aan de werken te starten, werd een diagnosenota opgesteld met als doel een gedetailleerde materiaal -technische diagnose te verkrijgen van de toen huidige toestand. De vraag hierbij was: hoe ziet het gebouw er uit, hoe is de huidige toestand? Deze nota omvatte onderzoeken naar de dakstructuur en -bekleding, de gevels, de klokkentoren, ronde torentjes en traptoren en de scheurvorming in de gevels.
• Dan werden delen van de gevel, waar verschillende steensoorten in zaten, op een voorzichtige manier gereinigd. Er moest wel vooraf bekeken worden op welke manier dat moest gebeuren voor die verschillende steensoorten.
• Voor het metsel- en voegwerk stelde men vast dat er een groot verschil was tussen de west- en zuidgevel enerzijds en de noord- en oostgevel anderzijds. West en zuid was vooral aangetast door weer en wind en oost en noord was meer vervuild door de luchtverontreiniging en mosvorming.
• Op verschillende plaatsen moesten bakstenen worden vervangen omdat ze niet meer te herstellen waren. Ook de schouwen op het dak vormden een belangrijk werk omdat het dak in zijn totaliteit moest behandeld worden. Ze waren allesbehalve veilig. De schouwen bovendaks werden gedeeltelijk gesloopt en terug hermetst. Deze ingreep was noodzakelijk aangezien de schouwen in zeer slechte staat waren.
• De leien op het dak waren broos en zacht geworden en ze werden vernieuwd, identiek als de oorspronkelijke. Ook de dakgoten en de regenwateraflopen werden meteen vernieuwd.
• Het hout van de goten vertoonde krimpscheuren en ernstige inrotting. Alle bakgoten, zalinggoten en binnengoten werden dus volledig vernieuwd en voorzien van een nieuwe gootbekleding.
• Om duiven te weren uit het dak van het gemeentehuis, werd overal duivenwering voorzien, zo ook op de dorpels, dekstenen en in de oculi.
• Niet onbelangrijk was het aanbrengen van de kleur van de bakstenen. In de 20ste eeuw was het de gewoonte om bij dergelijke gebouwen ook de stenen te schilderen. Deze techniek werd vaak gebruikt om de onregelmatigheden van het baksteenmetselwerk te verbergen en om een strak, regelmatig metselverband te creëren. Ze werd reeds toegepast bij middeleeuwse gebouwen. Dit was een arbeidsintensief werk dat voor de restauratie terug werd aangewend. Het beoogde uitzicht van een witte voeg en een rode baksteen maakte het noodzakelijk om het sterk verweerde voegwerk uit te slijpen en te hervoegen. Na dit hervoegen, werd de volledige gevel baksteen per baksteen geschilderd met een rode verf. Die kleur werd bekomen uit het voorafgaande kleuronderzoek.
• De traptreden in blauwe hardsteen van de bordestrap waren fel uitgesleten, op vele plaatsen beschadigd en soms helemaal gescheurd. Om verdere scheuren en/of barsten te vermijden, werd centraal onder de bordestrap een steunmuur geplaatst. De onderste treden waren zo sterk beschadigd, dat er werd geopteerd om deze te vernieuwen. De vloer van de bordestrap werd gesloopt en er werd een waterwerende laag aangebracht. De plint op het gelijkvloers was nog in vrij goede staat en werd plaatselijk hersteld.
• Bij nazicht van het buitenschrijnwerk, bleek dat de ramen aan de zuid- en westgevel fel verweerd waren. Uit technisch aspect werd dan ook geopteerd om deze volledig te vernieuwen. Aan de noord- en oostgevel gebeurde een grondig nazicht van het schrijnwerk en werden herstellingen uitgevoerd waar nodig. Het oorspronkelijk glas was allemaal enkel glas. Om de huidige energienormen te kunnen halen, werd er dubbel glas geplaatst.
• Ook het plaatsen van een lift was een nieuw werk. Zonder lift was de toegankelijkheid naar de feestzaal niet te doen want voor oudere personen met soms ook al eens een eeuweling bij, en andersvaliden is een lift anno 2008, onmisbaar. De lift start op het gelijkvloers tot helemaal bovenaan. De reden dat er nooit een lift werd gestoken was gewoon omdat men dan bureaus moest opofferen en de personeelsleden zaten al op ‘elkaars schoot’
• De restauratie van het gemeentehuis kostte 160 miljoen BF of 1,5 miljoen euro nu. De overheid betaalt 80 % (60 % de Vlaamse en 20% van de Provincie) en de gemeente past de overige 20% bij.
• Het gerestaureerde gemeentehuis wordt in het gemeenteleven weer ingeschakeld. Het ceremoniële wordt er binnen gebracht. Op AC De Zaat hebben de gemeentelijke diensten een schitterend onderkomen gevonden maar toch is het nu een uitdaging om ook naar het centrum weer diensten te brengen. Temse wil er voor zorgen dat niet alles naar De Zaat trekt. Zo zullen bijvoorbeeld de huwelijken worden voltrokken vanaf 1 januari 2009 in het gemeentehuis. Zo wil men terug leven brengen in het centrum. Ook alle andere ceremoniële ontvangsten worden er overgebracht.
• Burgemeester Luc De Ryck noemt de toekomst van het gerestaureerd gemeentehuis een 'cultureeltoeristischceremoniële' functie. Trouwen, jubilea, vieringen, huldigingen, voorstellen van boeken e.d. zullen er gebeuren. Het gemeentehuis maakt deel uit van het de culturele infrastructuur van Temse. Daarom dat er in AC De Zaat ook geen feestzaal is. De twee gebouwen moeten dan ook in combinatie met elkaar gezien worden.
• In het gemeentehuis is een fantastische feestzaal met een capaciteit van 200 personen, een raadzaal die zich leent tot beperkte manifestaties.
• Het verschil tussen AC De Zaat en het gemeentehuis volgens Luc De Ryck: "De Zaat is een maximaal, eigenlijk perfect functioneel gebouw, terwijl het gemeentehuis een gebouw is uit ‘la belle Epoque’ met een charme en een warmte en een eigenheid en een eigenzinnigheid die je natuurlijk niet aantreft bij een modern gebouw."
• De burgemeester bracht oprechte hulde aan schepen Freddy Verbeke, een man die zeker niet alle dagen naar de pers loopt, maar wel de gangmaker was van het dossier rond de restauratie. "De laatste weken werd hier onder zijn leiding getoverd", aldus de burgemeester, "Alles werd netjes binnen de timing gehouden." .(ROLF DUCHAMPS)